Nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam vẫn tăng mạnh, nhưng thực tế không phải dự án nào cũng đầu tư, kinh doanh hiệu quả và đóng góp tích cực cho kinh tế, xã hội Việt Nam. Vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao để chọn được dự án tốt và tối ưu hóa lợi ích dòng vốn quý giá này.
Bài 1: Sốc doanh nghiệp FDI lỗ “khủng”
Con số 16.164 doanh nghiệp FDI lỗ lũy kế trên BCTC, với tổng số lỗ lũy kế hơn 623.337 tỷ đồng (đến cuối năm 2020) không khỏi khiến dư luận bất ngờ.
Ông lớn của ngành du lịch đau khổ
Công ty Cổ phần Quốc tế Hoàng Gia (mã chứng khoán RIC) là một trong những doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hiếm hoi niêm yết trên sàn chứng khoán (HoSE). Đáng tiếc, cổ phiếu RIC vẫn đang bị kiểm soát đặc biệt và có nguy cơ bị hủy niêm yết bắt buộc do Hoàng Gia liên tục thua lỗ lớn.
Theo báo cáo tài chính vừa được Hội đồng quản trị Hoàng Gia gửi tới cổ đông, năm 2021, Công ty sẽ lỗ trước thuế 4,48 triệu USD (tương đương hơn 102 tỷ đồng). Như vậy, Hoàng Gia đã có năm thứ 3 liên tiếp kinh doanh thua lỗ, thậm chí năm 2022 sẽ tiếp tục thua lỗ. Trong kế hoạch kinh doanh năm nay, Hoàng Gia đặt mục tiêu … chỉ lỗ 1,58 triệu USD. Phương án này có thể sẽ được Đại hội đồng cổ đông thông qua tại cuộc họp dự kiến tổ chức vào ngày 26/4.
Nguyên nhân thua lỗ, theo ông Lin Yi Huang, Chủ tịch HĐQT là do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Năm 2021, công suất phòng khách sạn chỉ đạt 12%, công suất biệt thự đạt 30%. Trong khi đó, lượng khách đến với sòng bài Hoàng Gia sụt giảm nghiêm trọng, gây ra những khoản lỗ lớn. Riêng doanh thu thuần của sòng bạc đã giảm 42% so với năm 2020, chỉ đạt 1,52 triệu USD, bằng 30% kế hoạch đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
Thực tế, Hoàng Gia làm ăn bết bát trong nhiều năm. Kể từ năm 2016 đến nay, duy nhất năm 2018 công ty báo lãi, còn lại năm nào cũng lỗ.
Nhưng Hoàng Gia không phải là công ty duy nhất “đụng thời hạn” vì Covid-19. Mở cửa đúng thời điểm bùng phát dịch bệnh Covid-19, “ông lớn” Hoiana, một trong hai dự án nghỉ dưỡng có casino với quy mô vốn lên tới 4 tỷ USD, chỉ sau khoảng 1,5 năm hoạt động, đến nay . Tính đến hết tháng 1/2022, tổng số lỗ lũy kế lên tới 5.671 tỷ đồng.
Đó có lẽ cũng là một trong những lý do khiến ông Steven Wolstenholme, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Phát triển Nam Hội An, chủ đầu tư của Hoiana Resort, đã phải nhiều lần ký văn bản xin phép chính quyền. chuyển đổi một phần dự án thành khu đô thị.
Dễ hiểu vì sao các “ông lớn” du lịch lại làm ăn kém cỏi như vậy. Hai năm qua, vì dịch Covid-19, Việt Nam phải “đóng cửa” với du khách quốc tế, du lịch trong nước cũng sa sút nghiêm trọng vì xã hội xa cách kéo dài.
Trong báo cáo mới đây về tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp FDI trình Chính phủ, Bộ Tài chính thừa nhận, đến năm 2020, nhóm ngành “Du lịch, khách sạn, kinh doanh dịch vụ lưu trú và ăn uống” bị ảnh hưởng nặng nề do Chính phủ triển khai các biện pháp ngăn chặn. và kiểm soát dịch Covid-19. Theo đó, doanh thu giảm 12.972 tỷ đồng (38,7%); lợi nhuận trước thuế âm (-) 2.573 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước giảm 1.956 tỷ đồng (46%) so với năm 2019.
Hai công ty Laguna Việt Nam và Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Silver Shores được Bộ Tài chính lấy làm ví dụ minh chứng cho sự “vật lộn” của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Theo đó, đến năm 2020, tổng tài sản của Laguna là 3.627 tỷ đồng, giảm 140 tỷ đồng (4%) so với năm 2019; vốn chủ sở hữu còn 2.980 tỷ đồng, giảm 212 tỷ đồng (7%); lỗ lũy kế tăng thêm 244 tỷ đồng.
Trong khi đó, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Silver Shores có tổng tài sản 4.670 tỷ đồng vào năm 2020, giảm 100 tỷ đồng (2,11%) so với năm 2019; vốn chủ sở hữu 4.365 tỷ đồng, giảm 112 tỷ đồng (2,49%) và bằng giảm lợi nhuận sau thuế chưa phân phối.
Cả hai công ty đều có các dự án nghỉ dưỡng quy mô lớn ở Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng và cả hai đều có sòng bạc. Trong khi sòng bạc Silver Shores đã có từ lâu, sòng bạc Laguna vẫn đang trong quá trình phát triển. Đầu năm 2018, Laguna đã tăng vốn đầu tư thêm 2 tỷ USD để xây dựng một sòng bạc trong khu phức hợp của mình.
 |
Tăng trưởng kinh doanh vượt trội cũng là một khoản lỗ
Nếu đặt câu hỏi có biết thương hiệu Shopee hay không thì câu trả lời chắc chắn là “có”, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Tháng 11 năm 2021, Shopee cũng được YouGov công bố nằm trong top 3 Thương hiệu tốt nhất Việt Nam năm 2021. Shopee cũng giữ vị trí “thống trị” về lượt truy cập quanh năm trong số các trang thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam. , bao gồm Shopee, Lazada, Tiki và Sendo.
Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là kết quả kinh doanh của Shopee không tốt như nhiều người nghĩ dù trên thực tế, thương mại điện tử, viễn thông, phần mềm… được cho là những lĩnh vực thu lợi lớn. khỏi đại dịch. Shopee thực sự có lợi. Bởi tại thời điểm đóng cửa (31/12/2020), tổng tài sản của Công ty đạt 3.426 tỷ đồng, tăng 1.782 tỷ đồng (108%) so với năm trước.
Trong ngành này còn có một doanh nghiệp khác là Công ty cổ phần Airpay cũng có tốc độ phát triển khá nhanh. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2020, tổng tài sản của Công ty là 2.077 tỷ đồng, tăng 1.201 tỷ đồng, tương ứng với 137% so với năm trước.
Đặc biệt, cả hai doanh nghiệp trên đều có mức tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ, với mức tăng trưởng doanh thu của cả hai doanh nghiệp năm 2020 là 2.964 tỷ đồng, đóng góp 58% vào mức tăng trưởng doanh thu toàn ngành.
Vấn đề là, dù đạt doanh thu cao, quy mô vốn đầu tư lớn và mở rộng quy mô nhưng cả hai doanh nghiệp này vẫn báo lỗ. Ngay cả Shopee cũng bị lỗ vốn. Tính đến cuối năm 2020, doanh nghiệp này âm vốn chủ sở hữu 1.463 tỷ đồng và nguyên nhân là do lỗ lũy kế của Shopee tiếp tục tăng 31% so với năm 2019, dù doanh thu tăng trưởng mạnh.
Không chỉ đóng góp vào ngân sách nhà nước của hai công ty nói trên là rất hạn chế, với Shopee là 67,86 tỷ đồng và Airpay là 48 tỷ đồng, mà quan trọng hơn, theo Bộ Tài chính, đó là khả năng thanh toán có vấn đề.
Đặc biệt, với Shopee, Bộ Tài chính cho rằng khả năng thanh toán cả ngắn hạn và thanh toán nhanh là thấp và do đó có thể gặp rủi ro tài chính khi thanh toán các khoản nợ đến hạn do tài sản ngắn hạn. thời gian đáo hạn thấp hơn các khoản nợ ngắn hạn. Năm 2020, nợ phải trả của Shopee lên tới 4.888 tỷ đồng, tăng mạnh 227% so với năm trước và 99,85% mức tăng này đến từ nợ ngắn hạn. Các chỉ số tài chính cho thấy mức độ rủi ro lớn.
Hơn nữa, khi phân tích các chỉ số tài chính của hai công ty trên, Bộ Tài chính đã đưa ra nhận định về việc “ảnh hưởng tiêu cực” đến các chỉ tiêu tài chính của toàn ngành, như khiến hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu tăng từ 1,8x lên 2,6x. , ROS giảm từ (-4,9%) xuống (-8%), ROE giảm từ (-16,7%) xuống (-35%), ROA giảm từ (-5,9%) xuống (-9,8%) …
“Điều đó cho thấy, thu hút doanh nghiệp FDI có quy mô vốn lớn không hẳn đã có đóng góp tích cực hơn cho ngân sách nhà nước, cũng như tác động tích cực đến các chỉ tiêu tài chính của ngành”. , Bộ Tài chính cho biết.
Có lỗ giả – lãi thật không?
Những con số do Bộ Tài chính báo cáo cho thấy, các doanh nghiệp FDI đã trải qua thời kỳ khó khăn, vất vả. Tuy nhiên, số liệu tổng hợp về tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn khiến dư luận bất ngờ.
Cụ thể, số doanh nghiệp có kết quả sản xuất kinh doanh năm 2020 báo lỗ là 14.108 doanh nghiệp, chiếm 56% số doanh nghiệp báo cáo, với giá trị lỗ là 151.064 tỷ đồng. Báo lỗ nhưng thực tế tổng tài sản của các doanh nghiệp này vẫn tăng 22% so với tổng tài sản của các doanh nghiệp báo lỗ năm 2019 và doanh thu của các doanh nghiệp báo lỗ năm 2020 là 1.072.816 tỷ đồng, tăng 27% so với doanh thu. của các doanh nghiệp báo lỗ năm 2019.
Đặc biệt, đến cuối năm 2020, có 16.164 doanh nghiệp lỗ lũy kế trên BCTC, chiếm 64% số doanh nghiệp báo cáo, với tổng giá trị lỗ lũy kế trên BCTC là 623.337 tỷ đồng. , bằng 44% vốn đầu tư của chủ sở hữu (tăng 12% về số doanh nghiệp có lỗ lũy kế và tăng 20,1% về giá trị lỗ lũy kế so với năm 2019).
Không những vậy, số doanh nghiệp mất vốn năm 2020 là 4.250 doanh nghiệp, chiếm 16,88% trên tổng số 25.171 doanh nghiệp đã báo cáo, tăng 22,7% so với số doanh nghiệp mất vốn năm 2019, với tổng giá trị vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính là (-) 141.274 tỷ đồng.
Năm 2020, dịch bệnh Covid-19 là nhân tố tác động và gây ra những tác động tiêu cực đến nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, việc doanh nghiệp gặp khó khăn, thua lỗ là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, một câu hỏi đặt ra là có hay không câu chuyện “lãi giả, lãi thật” ở đây? Có tình trạng chuyển giá, trốn thuế hay không? Và khi doanh nghiệp FDI thua lỗ nhiều, đóng góp vào ngân sách nhà nước không lớn thì hiệu quả thu hút vốn FDI có bị ảnh hưởng?
(Còn nữa)
Nhắn tin